Z Wikipedii został usunięty nasz wpis dotyczący Zielonego Smart City MOM XXII. Wpis jest o tyle ważny, że przedstawia historię Młocin, zagospodarowanie i sytuację aktualną. Zachęcam do lektury
Poniżej treść tego wpisu:
Położenie na mapie Warszawy
Zielone Smart City MOM XXII – prospołeczna i proekologiczna wizja urbanistyczna zagospodarowania obszaru stanowiącego obecnie Las Młociński w Warszawie, głównie na cele sportowo-rekreacyjne i edukacyjne z wykorzystaniem zaawansowanych technologii typu smart city. Projekt pilotażowy Miejskiego Lasu Użytkowego (MLU).
Korzenie projektu sięgają zrodzonej na początku XX wieku idei Towarzystwa Miasta-Ogrodu „Młociny”[1], proroczo nazwanej ówcześnie Miastem Przyszłości. Kontynuuje on zrodzone wówczas, a bardzo aktualne dzisiaj, założenia miast-ogrodów, szczególnie związane z tworzeniem optymalnych warunków życia dla mieszkańców miast, rozwojem infrastruktury i transportu, przeciwdziałaniem zanieczyszczeniom powietrza, ochroną przyrody, wykorzystując i podnosząc walory krajobrazu oraz dbając o estetykę otoczenia.
Obszar objęty projektem Zielone Smart City XXII
Projekt „Zielone Smart City MOM XXII” nawiązuje do zrodzonej na przełomie XIX i XX wieku idei „miast-ogrodów”, przenosząc ją w realia, potrzeby i możliwości XXI, a nawet XXII wieku.
Spis treści
- 1 Historia
- 2 Forma prawna realizacji projektu „Zielone Smart City MOM XXII”
- 3 Założenia projektu „Zielone Smart City MOM XXII”
- 4 Przypisy
Historia
Idea miast-ogrodów, opisana przez Ebezenera Howarda w publikacji wydanej w 1898 roku[2], została zaprezentowana przez niego na Międzynarodowym Kongresie Higieny i Demografii w Berlinie w 1907 roku jako propozycja powstrzymania procesu wyludnienia wsi i przepełnienia miast, będących konsekwencją rewolucji przemysłowej przełomu XIX i XX wieku. Zasadniczą treścią myśli howardowskiej było tworzenie nowego typu skupisk ludzkich na tanim terenie za miastem, funkcjonalnie rozplanowanych, tworzonych i zarządzanych przez towarzystwa spółdzielcze lub gminy, dla z góry przewidzianej liczby mieszkańców. Była to realizacja hasła: mieszkać na wsi – pracować w mieście.
W Polsce, na terenie ówczesnego zaboru rosyjskiego, w lutym 1908 roku Wydział Higieny Miast zaakceptował postulat doktora Władysława Dobrzyńskiego uchwalając decentralizację większych miast, w konsekwencji czego w 1909 roku Rada Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego[3] przyjęła propozycję utworzenia Delegacji do sprawy miast-ogrodów[4]. Miała ona za zadanie powołanie towarzystwa i kooperatywy do realizacji miast-ogrodów, zapobieganie wypaczaniu idei i dążenie do reform związanych z problematyką mieszkaniową w miastach.
Plan Miasta – Ogrodu – Młociny 1914 r. Winieta planu przedstawia projektowany ratusz o neohistorycznych formach.
Na przełomie czerwca i lipca 1910 roku zorganizowano Wystawę Miast-Ogrodów i Przyrodniczą. Międzynarodowa wystawa, na której zaprezentowano pierwsze projekty polskie i szereg projektów m.in. z Anglii, Niemiec, Francji, spotkała się z ogromnym zainteresowaniem oraz przyczyniła się do szerokiego rozpropagowania idei zarówno w Warszawie, jak i innych polskich miastach.
Jednym z jej skutków było, w 1912 roku, utworzenie Warszawskiego Towarzystwa mieszkań stałych. Po przeprowadzonej analizie terenów wokół Warszawy wybrano[5] Młociny, jako optymalną lokalizację spełniająca wszystkie kryteria wymagane dla realizacji miasta-ogrodu.
Młociny charakteryzowały: bliskość Warszawy, wysokie położenie terenu nad poziomem Wisły, piaszczysty grunt, otoczenie lasami sosnowymi, otwarcia widokowe, ukształtowanie terenu, położenie przy ważnym ciągu komunikacyjnym – szosie Zakroczymskiej, spokojna okolica, nie mająca cech zaniedbanych, niezdrowych przedmieść, możliwość wyposażenia terenu w wodociąg, letnie połączenie komunikacyjne Wisłą z Warszawą pozwalające korzystanie z relaksu i rozrywek, umożliwiające uprawianie sportów, a także ułatwiające kanalizację terenu.
Pozyskano tereny i sporządzono projekty Miasta-Ogrodu Nowa Warszawa[6], Miasta-Ogrodu Gaj i Miasta-Ogrodu Młociny.
Koncepcja planu zagospodarowania Miasta Ogrodu Nowa Warszawa 1913 rok.
17 lutego 1936 r. Wojewoda Warszawski zatwierdził „Plan szczegółowego zabudowania części osiedla pod nazwą „Miasto-Ogród Młociny”[7] będący w ówczesnym stanie prawnym jednoznaczny z pozwoleniem na budowę.
- Szczegółowy plan projektowego zabudowania części osiedla Miasto Ogród Młociny – 1936 rok
widok całości
Zbliżenie na cz. 1
Zbliżenie na cz. 2
Zbliżenie na cz. 3
Zbliżenie na cz. 4
Plan sytuacyjny przeparcelowania działek No No 326-330, 338-342, 344-406, 517-521, 525-526, 528-612, wydzielonych z osiedla Miasto-Ogród Młociny położonych w gminie Młociny, pow. i woj. Warszawskim – 1939 r.
Jednocześnie 12 lipca 1939 r. Wydział Powiatowy w Warszawie zatwierdził projekt przeparcelowania części działek Miasta Ogrodu Młociny[8].
Zachowane do dziś plany Miasta-Ogrodu Młociny (MOM)[9] autorstwa architekta Ignacego Miśkiewicza prezentują bogaty program funkcjonalny, w tym ratusz, teatr, kasyno, kościół, szkoły, szpital, dom dla ochotniczej straży pożarnej, hale targowe i inne. Ważnym zagadnieniem było rozwiązanie problemów wyposażenia terenu w sieć wodociągową, kanalizacyjną, elektryczną i połączenia Miasta-Ogrodu ciągami komunikacyjnymi, w tym koleją młocińską oraz projektowaną linią tramwaju elektrycznego, połączoną z Warszawą.
Przygotowano parcelację dla ok. 1000 domów mieszkalnych zlokalizowanych na działkach o wielkości 280-1000 m². Plany realizacyjne przerwała I wojna światowa oraz trudne czasy początków państwowości II RP. Prace kontynuowano w okresie międzywojennym z różnym natężeniem. Wyznaczono część ulic, wystawiono ok. trzydzieści budynków mieszkalnych i pomocniczych, tworząc osiedle Młociny-Park.[10]
Z projektu „miasta–ogrodu”[11] tylko część zrealizowano w okresie międzywojennym, w obrębie gminy i osady Młociny, obecnie w granicach dzielnicy Bielany miasta stołecznego Warszawa. Ten fragment wpisany został 03.01.2013 roku do Gminnej Ewidencji Zabytków pod nr 394 BIE03890 jako zabytkowy układ urbanistyczny. Według współczesnego (2021) układu drogowego granice całości przedwojennego założenia urbanistycznego stanowią ulice: Pułkowa i Pasymska/Radecka (od wschodu), Michaliny i Anny Jagiellonki (od południa), Dankowicka i Dziekanowska w obrębie obecnego Lasu Młocińskiego (od zachodu) oraz ulice Estrady i Pancerz (od północy). Od północy teren przylega także do planowanego także na początku wieku Miasta-Ogrodu Gaj i Miasta-Ogrodu Nowa Warszawa.
Po II wojnie światowej obszar MOM objęto planami zalesieniowymi związanymi z tworzeniem strefy izolacyjnej wokół Warszawy[12][13] oraz budowaną Hutą Warszawa. Działania te zrealizowano bez uzgodnienia z właścicielami gruntów oraz bez wypłaty odszkodowań z tytułu zmiany ich przeznaczenia.
Miasto Ogród Młociny oznaczony zielonym obszarem
Strefa Izolacyjna Warszawy (po 1945 roku)
Forma prawna realizacji projektu „Zielone Smart City MOM XXII”
W roku 1999 w wykazie stowarzyszeń zwykłych nadzorowanych przez Prezydenta m.st. Warszawy pod numerem ewidencyjnym 301 zarejestrowano Stowarzyszenie zwykłe „Osiedle-Ogród Młociny”, reprezentujące właścicieli, którego celem jest stworzenie warunków umożliwiających zagospodarowanie terenów MOM zgodnie z ich przedwojennym przeznaczeniem. W wyniku zmiany przepisów, Stowarzyszenie zwykłe „Osiedle-Ogród Młociny” zostało ponownie wpisane do rejestru prowadzonego przez Prezydenta Warszawy pod nr 295.[14]
Na obecnym etapie, za realizację projektu „Zielone Smart City MOM XXII” autorstwa architekt Małgorzaty Rapackiej, odpowiada Stowarzyszenie zwykłe „Osiedle-Ogród Młociny” we współpracy ze Spółdzielnią Budowlano-Mieszkaniową „Miasto-Ogród-Gaj”.
Założenia projektu „Zielone Smart City MOM XXII”
Projekt „Zielone smart city MOM XXII” bazuje na koncepcji Miejskiego lasu użytkowego[15], z wykorzystaniem idei projektantów z 1914 roku i walorów historycznych losów „Miasta-Ogrodu Młociny”. Jego celem jest wykorzystanie potencjału terenów leśnych, stanowiących istotny element „zielonej infrastruktury” miasta, poprzez dopuszczenie prospołecznych form zagospodarowania, niekolidujących z prośrodowiskowymi produktami i funkcjami utrzymania dobrostanu ekosystemów.
Teren MOM XXII położony jest pomiędzy Puszczą Kampinoską po stronie zachodniej a Parkiem Młocińskim po wschodniej. Osią krajobrazowo-przyrodniczą jest Kanał Młociński z Uroczyskiem Las Młociński. Z północy na południe prowadzi droga będąca historycznie torem kolejowym. Stanowi połączenie Łomianek z Warszawą od centrum handlowego Auchan do węzła komunikacyjnego „Metro-Młociny” i Galerii Młociny.
Mając w istniejącym stanie wyjściowym szereg bardzo silnych atutów i wiele słabych stron możliwych do ulepszenia, projekt „Zielone smart city MOM XXII tworzy optymalne warunki dla wykreowania nowoczesnej struktury funkcjonalno-przestrzennej i prospołecznej na miarę XXII wieku. Jego przyszła realizacja opiera się na następujących założeniach:
- zarządzanie przy pomocy sztucznej inteligencji,
- przyznanie równych praw użytkownikom, tj. ludziom, zwierzętom i roślinom,
- kształtowanie struktury funkcjonalno-przestrzennej w sposób elastyczny, dopasowujący ją do zmiennych potrzeb użytkowników,
- oparcie rozwiązań w zakresie infrastruktury na systemach zielono-niebieskich, tj. energii odnawialnej, ekologicznej gospodarce wodą czystą i zużytą, wykorzystaniu zieleni w procesach zaopatrzenia użytkowników w niezbędne do życia produkty,
- transport bez emisyjny, gwarantujący czystość powietrza.
Na obszarze Miasta-Ogrodu Młociny MOM XXII, wpisując się w ideę Miejskiego Lasu Użytkowego MLU, zakłada się przeznaczenie terenów na cele:
- sportowe, szczególnie na terenach o ograniczonym użytkowaniu,
- rekreacyjne z wykorzystaniem odnowionych fragmentów lasu, na przykład wzdłuż Kanału Młocińskiego,
- edukacyjne w postaci ścieżek i punktów prezentacyjnych z wykorzystaniem narzędzi multimedialnych,
- usługowe, szczególnie związane z funkcjami podstawowymi,
- kultury,
- mieszkaniowe z ukierunkowaniem na architekturę proekologiczną.
Planuje się możliwość powiązania MOM XXII z realizowanym w Parku Młocińskim Centrum Edukacji Ekologicznej, poprzez zastosowanie nowoczesnej techniki komputerowej do multimedialnych i wirtualnych prezentacji zagadnień dotyczących ochrony przyrody, środowiska i krajobrazu.
Przewiduje się wprowadzenie ścieżek nie ingerujących w poszycie leśne, podniesionych ponad teren, jak również wieżę widokową z tarasem ponad koronami drzew.
Zakłada się także stosowanie przepuszczalnych dla wód opadowych nawierzchni ciągów pieszo-jezdnych oraz odstąpienie lub maksymalne ograniczenie grodzenia obiektów.
Realizacja projektu „Zielone smart city MOM XXII” będzie okazją do testowania nowych, eksperymentalnych rozwiązań i materiałów w takich dziedzinach jak zagospodarowanie przestrzenne, budownictwo, energetyka, technologie zielono-niebieskie i transport, projektowanych z wielką dbałością o poziom estetyczny i współgranie z naturą. Stanie się znaczącym wkładem w walkę z zanieczyszczeniem atmosfery, zmianami klimatycznymi oraz skutkami rewolucji technologicznej. Szczególną rolę, po rewitalizacji, odgrywać będzie, stanowiący oś całego układu przestrzennego, Kanał Młociński z nabrzeżami dostosowanymi dla osób z niepełnosprawnościami do spacerów, sportu, edukacji multimedialnej, relaksu, i odpoczynku. Również aspekt społeczny, który w projekcie przejawia się m.in. w rozwiązaniach dostosowanych do potrzeb wielopokoleniowej struktury użytkowników stanowi o znaczeniu prezentowanej idei.
Przypisy
Ustawa Towarzystwa Miasta – Ogrodu Młociny z 1913 roku.
Howard E. 1898, To-Morrow: A Peaceful Path to Real Reform, London.
Polskie Towarzystwo Higieniczne – historia.
Popławska-Bukało E. 2002 Idea miasta-ogrodu a tereny zieleni Warszawy. [w:] Materiały z seminarium, Warszawa, Wyd. OW SARP, 2002 red. S. Gzell, M. Sołtys, A. Tratkiewicz-Nawrocka
Granice Młocin – o zmianach terytorium na przestrzeni lat opowiada Mateusz Napieralski
Przedmieście Ogród Nowa Warszawa, projekt z 1913 roku.
Plan szczegółowego zabudowania części osiedla pod nazwą „Miasto-Ogród Młociny” zatwierdzony 17 lutego 1936 r. przez Wojewodę Warszawskiego.
Plan sytuacyjny przeparcelowania części działek Miasta Ogrodu Młociny zatwierdzony przez Wydział Powiatowy w Warszawie 12 lipca 1939 r.
Broszura: Miasto Przyszłości. Miasto-Ogród Młociny pod Warszawą, 1914.
Zieliński J. 2016 Bielany przewodnik historyczny.
Szmelter Alicja 2002 Niezrealizowany projekt Miasta-Ogrodu Młociny a żródła jego inspiracji [w:] Materiały z seminarium, Warszawa, Wyd. OW SARP, 2002 red. S. Gzell, M. Sołtys, A. Tratkiewicz-Nawrocka
Projekt planu zieleni izolacyjnej wokół Warszawy
Obwieszczenie Przewodniczącego Naczelnej Rady Odbudowy m.st Warszawy o uchwaleniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego pod gospodarkę leśną z 10 września 1950 r. (Monitor Polski Nr A-103, poz. 1283).
BIP Warszawa.
Koncepcja Miejskiego lasu użytkowego, autorstwa architekt Małgorzaty Rapackiej, została nagrodzona nagrodą publiczności w ramach V edycji konkursu FUTUWAWA 2021 – Jak będziemy mieszkać w Warszawie przyszłości? Organizowanego przez Fundację Puszka i m. st. Warszawa. Zobacz też: FUTUWAWA.